7 december 2015 - Thema: Diaconaat | Herbert van Daalen

De kerk? Dat zijn we zelf! Het diaconaat? Dat zijn we ook zelf! Jawel, in het ambtelijke diaconaat staat de kerk in navolging van het priesterlijke ambt van Christus. Hij is de Barmhartige Hogepriester. Ik ben onder u als Iemand die Dient zei Hij (Lukas 22 : 27). Zo representeren diakenen Hem in de wereld. Ze tonen Zijn helpende en helende handen. Maar zo representeren ze ook de diaconale gemeente, het ambt der gelovigen. Die diaconale gestalte van de gemeente wordt echter ook door de leden zelf, individueel of in een dienstverlenend orgaan, aan het Licht gebracht.

In de voetwassing (Joh. 13) toont Jezus hoe diep Hij buigt. Hij nam zelfs de gestalte van een slaaf aan, zegt Paulus. En in dat verband wekt hij op tot eenzelfde gezindheid bij de gelovigen (Filipp. 2 : 5). Daarom is diakonaat ook buigen; niet neerbúígend maar óverbuigend. Ze buigt zich over mensen in hun geestelijke, psychische of sociale nood. De diaconale gemeente toont zo de barmhartigheid, ofwel het brandende hart van Christus aan de wereld. Ze helpt waar geen helper is. Ze deelt niet louter uit, maar deelt met minder bedeelden wat we samen van onze goede God hebben ontvangen. Diaconaat is samen delen; geen bedéling.

In het diaconaat is ook sprake van wederkerigheid. Onze materiële gaven zijn niet louter stoffelijk, ze zijn ook geestelijk. Dat betekent niet dat ze met een geestelijke saus worden overgoten, hoewel ze wel samengaan met niet-stoffelijke gaven. Maar ze zijn in zichzelf geestelijk, omdat het Scheppingsgaven zijn. Die overtuiging delen we ook met onze partners ver weg. En dan verrassen zij ons vaak met hùn gaven: gastvrijheid, tijd voor elkaar, gemeenschap, standvastigheid bij vervolging of onderdrukking, delen vanuit hun armoede.

En tenslotte: Diaconaat staat niet los van gerechtigheid. ‘Zalig zijn de barmhartigen’, zegt Jezus in de Bergrede. Maar daar laat Hij aan vooraf gaan: ‘Zalig zijn zij die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid’. (Matth. 5 : 5,6). Barmhartigheid jegens de één kan immers onrecht jegens de ander betekenen. Daarom is diaconaat niet louter helpen waar geen helper is maar ook bijstaan waar onrecht is.

Al met al hebben we in het diaconaat de Schriften nodig, die ons, wat het het diaconaat betreft, wijs maken tot barmhartigheid en gerechtigheid en ons onderscheidingsvermogen leren. Dat diaconale uitgangspunt moge voor de in 2016 jubilerende Stichting Hulp Oost-Europa onopgeefbaar blijven.