Wat ging goed:

Stichting Hulp Oost-Europa ondersteunt in vervolg op 2015 ook in 2016 de vluchtelingen die in Servië verblijven. Eind 2016 start de actie om de bijna vergeten vluchtelingen in Servië te ondersteunen. Het nieuws verstomt rondom deze vluchtelingen, Ze zitten vast omdat ze niet naar West-Europa kunnen, maar ook niet terug kunnen/willen. Enkele duizenden vluchtelingen bivakkeren in de hoofdstad Belgrado in Servië, buiten de opvangkampen op straat of in tochtige restanten van gebouwen. Namens HOE helpt een Servische evangelist door de vluchtelingen van eten te voorzien, hen naar een arts te sturen wanneer dit dringend nodig is, hen schoeisel te geven, en zo nodig te voorzien van kleding.

In Oradea (Roemenië) is in 2003 met thuiszorg gestart. Veel vrijwilligers helpen met het schoonhouden en eten koken. Ze bezoeken de ouderen ook regelmatig, soms zelfs dagelijks. Door dit vrijwilligerswerk kan er met 25 euro per maand per persoon een groot wonder gebeuren. Ouderen met een klein pensioentje, waarvan de flathuur niet kan worden betaald, krijgen een menswaardig bestaan door de liefde van mensen. Deze liefde wordt gevoed door de liefde van Christus die deze vrijwilligers uitstralen. In 2016 kregen 60 bejaarden sociale en verpleegkundige hulp, gefinancierd door HOE. De ouderen worden uit hun isolement gehaald. Daarnaast ontvangen ze ook pastorale hulp.

In Gruia (Roemenië) komen vrijwilligers van HOE in contact met drie kinderen die leverontsteking (hepatitis A) hebben. Dankzij financiële steun van HOE kunnen deze kinderen medisch behandeld worden waardoor ze genezen.

In het hele werkgebied krijgen christelijke gemeenten en organisaties in Oost-Europa ondersteuning om tijdens de wintermaanden mensen die de hulp het hardst nodig hebben te voorzien van een voedselpakket, brandhout voor de kachel en/of medicijnen. In totaal gaat het om honderden ouderen, kinderen en arme gezinnen. Een van de organisaties die helpt, is Christian Endevaour in Roemenië. Met het geld dat ze krijgen, ondersteunen ze 690 mensen.

HOE start in oktober met hulpverlening in Moldavië. In eerste instantie gaat het om diaconale ondersteuning van een naschoolse opvang in Budai. Deze opvang is een lichtpuntje in het leven van twintig arme kinderen. Ze krijgen drie keer per week een warme maaltijd en hulp bij het maken van huiswerk. Ook luisteren ze naar een Bijbelverhaal.

Dagactiviteitencentrum in Onesti (Roemenië) is uitgebreid met een tweede verdieping. Monalisa Iancu (directrice) vangt al jarenlang gehandicapten op van alle leeftijden. Dit doet ze om de ouders te ontlasten en de gehandicapten een zinvolle dag te bieden. Gemiddeld komen er per dag zo’n 22 cliënten. In de afgelopen jaren was het door beperkte ruimte niet mogelijk om hen voldoende individuele aandacht te geven. Verschillende Nederlandse stichtingen, waaronder HOE, hebben gezamenlijk de uitbreiding gesponsord. HOE ondersteunt de maaltijden van vijftien tot twintig meervoudig gehandicapte jongeren en volwassenen.

In Tirgu Mures zorgt het predikantenechtpaar Dennis en Katinka Elöd voor de naschoolse opvang van zo’n dertig kinderen. Behalve lesmateriaal krijgen deze kinderen ook een eenvoudige broodmaaltijd.

In kindertehuis ‘De Barmhartige Samaritaan’ in Oekraïne verblijven 58 meisjes. Het kindertehuis functioneert goed. Er is gestart met vernieuwing van de keuken, waarbij er ook een stuk aangebouwd wordt. Een uitdaging vormen de oudere meisjes: ze puberen, dus komen in opstand tegen beleid en sommigen willen weg. Daarnaast gaan oudere meisjes (vaak gehandicapt) juist niet weg. Kerkelijk werker Viktoria speelt hierin een belangrijke positieve rol. Zij is afgelopen jaar geslaagd voor haar predikantsexamen en begint nu een studie pastorale psychologie. De boerderij levert een belangrijke bijdrage aan het bestaan van het kindertehuis. De kinderen krijgen te eten van de opbrengst. Een ander deel wordt verkocht. HOE draagt 25 procent bij aan de exploitatiekosten. Daarnaast draagt HOE bij aan de renovatie van de keuken.

HOE ondersteunt in de Slowaakse plaats Secovce een diaconaal centrum met de naam Carmel. Het centrum is sober verbouwd, ziet er aantrekkelijk uit en wordt bezocht door veel mensen uit de stad. Er werkt een team van gemeenteleden, dat zich inzet voor sociaal zwakke gezinnen en hulpbehoevende personen. Kinderen uit deze gezinnen wordt het mogelijk gemaakt deel te nemen aan activiteiten van de school, die ze normaal niet kunnen betalen. Dankzij een bijdrage kunnen ze deelnemen aan zomerkampen van de kerk. Carmel organiseert ook zomerbijbelkampen voor verschillende leeftijdsgroepen.

In Roznava (Slowakije) werd binnen de hervormde gemeente mondjesmaat aan diaconie gedaan. Dankzij de bijdrage van HOE (nog geen duizend euro per jaar) zijn er nu diaconale activiteiten gestart, waarbij vooral de ouderen, gehandicapten en zieken worden geholpen. Buurtzorg kennen ze in Roznava niet. Zes vrouwen uit de gemeente zijn bereid gevonden de buurtzorg op zich te nemen tegen een kleine vergoeding per maand. Het mes snijdt aan twee kanten: de dames (in de meeste gevallen weduwen met een pensioen van nog geen 100 euro per maand) hebben een aanvulling op hun maandinkomen en de hulpbehoevenden zijn verzekerd van regelmatige zorg. Ds. Buza Zsolt vraagt in de gemeente voortdurend aandacht voor deze diaconale zorg en betrekt de gehele gemeente erbij. Vaak wordt er ook voor de zorg aan de zwakke gemeenteleden gebeden tijdens de kerkdiensten. Van de ondersteuning die de Hervormde gemeente van Roznava via HOE ontvangt, wordt ook een gedeelte besteed aan hulp aan zustergemeenten in Oekraïne.

Stichting HOE ondersteunt in 2016 een Nederlands echtpaar uit Wemeldinge dat in 2015 samen met een aantal kerken in Zeeland stichting Embrace heeft opgericht. Het gezin is naar Érd in Hongarije verhuisd en doet diaconaal werk onder o.a.: daklozen, verslaafden, vluchtelingen en Roma-gezinnen.

Een schoenendoosactie die vanuit Harderwijk/Hierden wordt verzorgd, is een groot succes. Diverse kerken en scholen uit de regio zijn hierbij betrokken. Zo’n 1.000 arme kinderen krijgen met de Kerst een doos met onder andere schoolspullen, wanten, mutsen, sjaals, ondergoed, tandpasta, tandenborstel, zeep en speelgoed.

De diaconale hulp via de Roemeense Evangelische Kerk (BER) aan arme gezinnen in Roemenië start in 2016 met ondersteuning van 51 gezinnen. Eind dit jaar zijn er nog 35. Wegens verbeterde omstandigheden wordt de bijdrage voor zestien gezinnen stopgezet. Er zijn vier nieuwe gezinnen bijgekomen. In totaal gaat de ondersteuning in 2016 naar 252 personen (66 volwassenen en 186 kinderen).

In het westen van Roemenië ondersteunt HOE vijf kansarme Romajongeren in de vervoerskosten naar het voortgezet onderwijs.

De stichting organiseert in 2016 acht (deel)transporten. De goederen die naar Oost-Europa zijn getransporteerd hebben een waarde van 70.595 euro. Vooral waspoeder, kleding en computers worden naar de betreffende gebieden gebracht.

Wat ging anders:

Het kindertehuis ‘De Barmhartige Samaritaan’ in Oekraïne staat er financieel nog steeds niet goed voor. De oorlogssituatie wordt in Unterkarpaten minder sterk gevoeld dan in het oosten van Oekraïne. Wel krijgen mannen regelmatig een oproep van het leger. Soms sneuvelt er een jonge man uit de directe omgeving. De economische situatie is wel zeer penibel. De Hongaarse bevolking heeft nauwelijks geld om van te leven. Degenen die een paspoort hebben, kunnen voor ongeschoold werk in de buurlanden (Hongarije, Slovenië, Tsjechië) in 1 of 2 maanden evenveel verdienen als in Oekraïne voor geschoold werk in een heel jaar. Daardoor is er een neiging om weg te gaan. Dat geldt ook onder het personeel in het kindertehuis. Alleen de zeer gemotiveerden blijven, tot ze ook niet meer voor hun gezin/kinderen kunnen zorgen. Dit geeft een hoge opwaartse druk op de salarissen. Daarnaast is ook de corruptie duidelijk aanwezig: het onderlinge vertrouwen is weg.

Transporten naar Oekraïne waren ook in 2016 niet mogelijk. Wegens de politieke spanningen in Oekraïne zijn de grenzen gesloten voor hulptransporten. Gelukkig konden er wel drie deeltransporten via een andere Nederlandse organisatie worden geregeld.

In Rosiori (Roemenië) worden 25 ouderen ondersteund in een thuiszorgproject. Helaas is de ondersteuning beëindigd, wegens onvoldoende medewerking van de verantwoordelijken in Rosiori. Daarnaast verloopt de communicatie moeilijk door taalbarrières.

De maatschappelijke ontwikkelingen in Slowakije zijn verslechterd: de armen worden armer en de rijken rijker. De kloof tussen mensen die van een uitkering moeten leven en mensen met inkomen uit arbeid wordt breder. De economische situatie van met name de gepensioneerden en gehandicapten is voor HOE een punt van zorg. Ook de Roma-bevolkingsgroep heeft het zwaar te verduren. Er is geen oplossing voor hun sociale problematiek, behalve de weg van het Evangelie en christelijke educatie. Dr. Zsuzska Tóth is in de regio Gömör in de buurt van Rimavska Sobota bezig Romawerk op te zetten, maar het is nog niet gelukt om in 2016 een hulpprogramma te organiseren.

Vrijwilligers van HOE constateren dat lokale kerken in Hongarije minder aan armoedebestrijding doen in tegenstelling tot de evangelische en de baptisten kerken. Deze kerken verlenen veel steun aan daklozen en Roma. Volgens een onderzoek van de KSH, een Belgisch-Hongaarse bank leeft 42,2 procent van de Hongaarse kinderen onder de zeven jaar in armoede. Dat zijn grotendeels, maar zeker niet alleen, zigeunerkinderen. Circa 50.000 kinderen lijden echt honger. In gesprekken met predikanten is opgevallen dat ze steeds weer zeggen dat er geen Roma in hun gemeente zijn. Maar als we de buitenwijken van de dorpen en steden bezoeken zijn de Roma wel degelijk aanwezig.

De Roemeense overheid houdt steeds strenger toezicht op de naschoolse opvang in het Roemeense dorp Insuratei. Het gaat dan met name om de regels rondom huisvestingsvoorzieningen zoals het klaslokaal, de voedselvoorziening en de hygiëne in de keuken. Hiervoor moeten vaak voorzieningen getroffen worden, die de maandelijkse kosten verhogen. In 2016 is het aantal kinderen dat opgevangen wordt van twintig naar vijftien terug gebracht. De behoefte is om dertig kinderen te plaatsen.

Voor het verkrijgen van een officiële erkenning door de overheid is het nodig dat er voor het gehandicaptendagverblijf Izida in Feketic (Servië) aanpassingen aan het gebouw gedaan worden. Dit kost zo’n 13.000 euro. Het is wel belangrijk dat dit gebeurt omdat het dagverblijf, als het erkend wordt door de overheid, ook financiering vanuit de overheid kan krijgen. Nu kan het dagverblijf open blijven dankzij de steun van vrijwilligers en ook een bijdrage van HOE. Helaas is de financiering van de erkenning nog niet rond. Een grote donatie is nodig voor het voortbestaan van het dagverblijf.

Stap vooruit:

Lampas, de diaconale stichting van het bisdom Oradea, organiseert een conferentie. Het doel is de diaconale stichtingen in Roemenië te laten reflecteren op hun werk en hen te adviseren. HOE mag zich presenteren. Tijdens de conferentie zijn vertegenwoordigers van vijftien diaconale projecten aanwezig en enkele geïnteresseerde predikanten die willen starten met diaconaal werk. Lampas is geadviseerd om een kenniscentrum te worden waar de diaconale stichtingen in Roemenië advies kunnen inwinnen. Daarnaast kan Lampas consulteren en scholing organiseren.

In de kerkprovincie Oradea komt steeds meer ruimte om aandacht te geven voor diaconaat in gemeenten. Mooi is om te zien dat vanuit de plaatselijke gemeenten veranderingen worden gevraagd. We hopen dat hierdoor meer ruimte komt voor diaconaat en missie.

Slowakije kent op veel plekken grote armoede, werkeloosheid en verslavingsproblematiek. Eén van de hervormde predikanten, ds. János Sebök in het dorp Mad, is jaren geleden zelf als alcoholist opgevangen door christenen. Hij kwam tot bekering, studeerde theologie en is nu voor de regio Dunajska Streda het aanspreekpunt voor de verslavingszorg. Ds. Sebök heeft een bijzondere manier van werken, die veel mensen in deze regio aanspreekt: Om de drie weken organiseert hij een preekbespreking, waarbij iedereen welkom is. Jong en oud, verslaafd of niet: het zijn interactieve bijeenkomsten waarbij vanuit Gods Woord uitzicht wordt geboden. In de accommodatie in Mad is slaapgelegenheid. Mensen met een verslaving blijven hier overnachten, zodat ds. Sebök de dagen na de preekbespreking gericht pastoraat kan geven aan deze mensen.

Door het gebrek aan middelen bleef een aantal diaconale aanvragen vanuit Slowakije op de plank liggen. Langzaam maar zeker groeit het besef binnen de gemeenten in Slowakije dat de diaconale taak niet mag worden verwaarloosd. Door de relatieve stijging van de welvaart merken de mensen met een inkomen de armoede bij de sociaal zwakkere bevolkingsgroepen beter op. In een aantal gemeenten is dan ook een trend waarneembaar dat men actie wil ondernemen om die groepen te steunen.