7 maart 2019 - Thema: Evangelisatie, geloof, Gemeenteopbouw, Roma | Uit de pers

Protestantse kerken in Servië verlangen naar de Heilige Geest

‘Heb je nog wat nodig?’ vraag ik een predikant in een stad in Noord-Servië. Ik zit al klaar om een bedrag op te schrijven. Het is de vraag die ik aan alle predikanten moet stellen op verzoek van stichting Hulp Oost-Europa, omdat velen diaconale steun ontvangen van deze organisatie.

Kun je ons het vuur van de Heilige Geest brengen?’ zegt de predikant tot mijn verbazing. Ik leg de pen neer en kijk hem aan. Hij meent het. Of wij hun, de Hongaarssprekende protestantse kerk in Servië, meer van de Heilige Geest kunnen geven.

Meestal vragen predikanten op zo’n moment om geld voor verbetering van het kerkgebouw, voor het jeugdhonk, voor voorzieningen voor het kinderkamp in de zomer of voor een kapotte auto. Het past bij hun insteek dat het bouwen van de kerk ook letterlijk het bouwen van kerkelijke gebouwen is en het steunen van kerkelijke activiteiten. Het past bij het ‘rondje om de kerk’ dat we altijd moeten doen, zodat ze de kapotte gevels, de vervallen daken kunnen tonen en met trots kunnen aanwijzen wat er al gerestaureerd is.

ELLEBOGENWERK

Het vuur van de Heilige Geest is nodig, zegt deze predikant. Wat een eerlijke, ootmoedige vraag. Wat peilt deze man de nood van zijn kerk diep. De protestantse kerk in Servië hangt van tradities aan elkaar. De predikanten vormen geen eenheid met elkaar. Er is ellebogenwerk en vriendjespolitiek. Taken worden opgepakt omdat er meer verdiensten aan verbonden zijn. De bisschop heeft de kracht niet om als een vader en geestelijk leider zijn kerk te dienen. Omdat de economische situatie in dit land, dat buiten de Europese Unie valt, zo slecht is, vluchten steeds meer mensen naar een land in de EU dat voor hen als het beloofde land is. Vooral jongeren verlaten de dorpjes en de steden. De gemeente vergrijzen, predikanten overwegen in stilte of ze ook zullen vertrekken. De predikant die me smeekte om de Heilige Geest te brengen, is intussen zelf ook geëmigreerd naar Duitsland.

Tonnen hulpgoederen zijn in de afgelopen jaren over de grens gebracht met de inspanning van vele, vele mensen in Nederland. Hoogbejaarde christenen haken en breien dekens met hun reumatische, maar liefdevolle handen. Veel jongeren zetten zich in om geld bij elkaar te brengen. En gedreven teams verzamelen kleding en andere goederen om vervolgens enorme vrachtwagens vol te stouwen met alles wat men daar nodig heeft. Maar het vuur van de Heilige Geest brengen, dat is een andere zaak; dat gaat niet met een vrachtauto, dat kunnen wij Nederlandse christenen niet zomaar doen.

VOL ENTHOUSIASME

Intussen voltrekt zich een wonder in de Romagehuchtjes in Noord-Servië. Her en der ontstaan kleine gemeentes met een opvallend enthousiasme en gelovigen die vol zijn van de Heilige Geest. De Roma zijn de armsten van de armsten. Ze zijn het uitschot, ze worden weggekeken in de openbare gelegenheden en helaas ook in de kerk, jammer genoeg ook in de Hongaarssprekende protestantse kerken. Maar als Christus hun hart verandert, verandert ook hun leven. Het is bijzonder om te zien dat steeds meer Roma aangeraakt worden door het Evangelie en wat een mooie mensen ze worden. Niet bij alle mensen die naar Romagemeenten komen, is de motivatie helder. Soms is ook de hoop op praktische hulp een reden om naar de kerk te gaan. Maar bij velen is er duidelijk een hartelijk en vurig geloof in de Heere Jezus zichtbaar.

De gemeenten vertakken zich naar andere dorpjes in de omgeving, zoals een aardbeienplant uitloopt naar alle kanten en nieuwe plantjes vormt. Deze Romagemeenten hebben andere problemen dan de traditionelere protestanten: ze hebben wel vuur, maar ze hebben geen kennis, geen structuur, geen toerusting. Hoe zijn we deze christenen op het spoor gekomen? Door een nederige, Hongaarssprekende predikant die, tegen alle ongeschreven wetten van zijn kerk in, stichting HOE in contact bracht met de Roma. Door deze oprechte en moedige stap heeft hij voor hen enorm veel steun op gang gebracht. En hij is er zelf ook door gezegend.

MINDER VERGADEREN

Wat zou het mooi zijn als deze predikant en ook de andere predikanten van de traditionele kerk hun kennis en ervaring zouden willen delen met de vurige, snelgroeiende Romagemeenten. Wat zou het mooi zijn als de Roma in de kracht van de Heilige Geest hun uitgeputte en hier en daar ingedutte Hongaarse broeders en zusters zouden aanvuren en bemoedigen.

Dat heb ik dan ook gezegd tegen de Hongaarssprekende predikant die mij de vraag over de Heilige Geest stelde. Wij zullen met je bidden om de Heilige Geest. Maar ga vooral hier in dit land met elkaar bidden. Ga minder vergaderen over allerlei regels en organisatie en gebouwen. Ga met elkaar eerlijk en open en nederig roepen tot God. Ga naar de Roma en ga hen toerusten en bid voor elkaar.

WEINIG KRACHT

In het vliegtuig naar huis besefte ik dat wij Nederlandse christenen wel vrachtwagens vol goederen kunnen sturen, maar wij kunnen niet zomaar de Heilige Geest in Servië brengen. Wij beschikken niet over de Heilige Geest. En de nood van onze kerk is dezelfde: veel traditie, veel organisatie en weinig kracht van de Heilige Geest. Wie zijn wij om te denken dat wij daar vuur zouden kunnen brengen? Wat ik tegen de Hongaarssprekende predikant heb gezegd, moet ik ook tegen onszelf zeggen. Gingen we als predikanten maar minder vergaderen over van alles en nog wat en meer bidden in openheid en kwetsbaarheid om de Heilige Geest van Christus.

BEMOEDIGD

In Harderwijk zie ik het wonder gebeuren. Een christelijke wethouder bracht een aantal jaren geleden voorgangers van alle soorten kerken bij elkaar om te bidden. Vroeg in de morgen, zodat iedereen voor zijn dagprogramma kon komen. Altijd delen we daar eerlijk hoe het met ons gaat, kwetsbaar en open. Het is er veilig. Dan bidden we voor elkaar. Soms gaan we om iemand heen staan die er helemaal doorheen zit, we leggen hem de handen op en bidden voor hem. Meestal kom ik er bemoedigd vandaan, ik voel me veel meer verbonden met de andere kerken, ervaar een prachtige eenheid en dikwijls houd ik het niet droog. Het gebed om de Heilige Geest is nodig. En het zal beslist verhoord worden.

Ds. J. het Lam is predikant van de hervormde gemeente te Harderwijk en als vrijwilliger werkzaam voor stichting Hulp Oost-Europa.

DS. HET LAM VRIJWILLIGER VOOR STICHTING HOE

Naast zijn predikantschap in Harderwijk is ds. Johan het Lam, samen met zijn vrouw, Tineke, actief voor stichting HOE. ‘Het is tien jaar geleden begonnen, toen Margreet Agterhuis, landencoördinator van de HOE voor Servië – die jarenlang met mijn zus naar Servië was geweest – me vroeg om mee te gaan. ‘Ze hebben daar behoefte aan een pastor,’ zei ze. Aanvankelijk dacht ik, wat moet ik daar? Maar ik ging mee en na een aantal keren merkte ik dat mijn komst gewaardeerd werd. We hadden contact met de Hongaarssprekende protestantse kerken en ik fungeerde als pastor voor de Hongaarssprekende voorgangers. Op een gegeven moment kreeg ik er als taak bij om een jonge voorganger, Aleksandar Subotin, te steunen. Deze Romapredikant brengt op allerlei plekken het Evangelie en start huisgroepen. Er gebeuren wonderlijke dingen en mensen komen er tot geloof. Maar Aleksandar mist een kader en training. Daarom probeer ik een pastor voor hem te zijn, en leer ik hem bijvoorbeeld om een preek goed voor te bereiden. Aleksandar heeft visie voor de Roma – zo is hij een retraitecentrum begonnen waar hij allerlei activiteiten organiseert, zoals kinderkampen en trainingen voor Romakerkleiders. Bij dat laatste ben ik nu ook betrokken. Ongeveer drie keer per jaar gaan mijn vrouw en ik, soms samen met nog een paar mensen, voor een week naar Servië en geef ik elke dag een training. Daarnaast bezoek ik nog steeds de Hongaarssprekende predikanten. Mijn vrouw heeft contact met vrouwen, vooral die van de voorgangers, en brengt ook groepen vrouwen bij elkaar voor bijbelstudie en gesprek.’